Тиде кечылаште Мордовийыште, Саранск олаште, кугу форум эрта. Тудо Российын тӱрлӧ регионжо гыч финн-угор тӱшкаш пурышо калык-влакым чумырен. Форумын пашашкыже Марий Элысе делегацият ушнен, тудым республикысе виктер председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин вуйлата. Мероприятийын программыштыже – пленарный заседаний, секций-влак. Кугу тӱткышым финн-угор калык-влакын йылмышт, тӱвырашт, йӱлашт дене кылдалтше йодыш-влаклан ойыреныт. Мут толмашеш, форумышто мемнан колегына Лира Матвеева пашам ышта.

Тений йочам икымше классыш погаш кокла шот дене ончымаште 23 тӱжем наре теҥге кӱлеш. Тыгай цифрым аналитик-влак шотлен луктыныт. Южо ешлан тиде пеш шерге лийын кертеш. Тидланак кӧра Марий Элысе тунемме тӧнеж-влак «Помоги собраться в школу» акцийым увертареныт. Тений тудо 14 август гыч 11 сентябрь марте шуйна. Тудын тӱҥ шонымашыже: шуко шочшан але неле илыш ситуацийыш логалше еш-влаклан полшаш. Йошкар-Оласе 21-ше номеран школын тунемшыже-влак ты акцийыш ынде икмыняр ий ушнат.

Чолгалыкым да чулымлыкым тергат. «Авангард» рӱдерыште «Акпатыр» сарзе да спорт сынан таҥасымаш эрта. Тушко Юл кундем федерал округын регионлаж гыч 140 наре ӱдыр ден рвезе ушнен, чылаже 13 команде таҥаса. Вӱргечын, мутлан, самырыкеҥ-влак сарзе эстафетыште шке вий-куатыштым тергеныт, тӱрлӧ чаракым эртеныт. Кугу кемым чиен куржталыныт, гранатым кышкеныт, изи кольмо дене цельыш логалаш тыршеныт. Тылеч посна жюрин еҥже-влак таҥасыше-влакын икымше медицин полышым пуэн моштымыштым акленыт. «Акпатыр» таҥасымаш Марий Эл, Татарстан, Чуваший Республикыла, Оренбург да Самара областьла гыч ӱдыр-рвезе-влакым чумырен.

Солаш, поген налаш да кошташ. Республикысе ялозанлыклаште уржа-сорла тургым кая. Пасу гыч поген налме шурным жапыштыже да чын кошташ таче механизироватлыме ток кугу полышым ышта. Но тудат шуко колхозышто тоштем толеш. Садлан ялозанлык-влак тӱрлӧ йӧным кучылтын, нуным уэмдат. Теве, мутлан, Советский районысо «У илыш» колхоз пырчым кошташ да ойыркалаш у КЗСым келыштарен. Мо дене тудо йӧнан да сай, мемнан съемочный группына умылен.

Республикыште йочам тазаҥдыме тургым августышто мучашлалтеш. Тений Марий Элыште 204 йоча каныме вер шке омсажым почын. Кенежымсе лагерь йочалан жапым пайдалын эртараш, яра коштмо дечын утлаш полша. Тиде жапыште шукыж годым нуно мӧҥышто шкетын кодыт. А лагерь йочам шуарымаште кугу полышым пуа.

Марий Элыште илыше-влак СВОшто улшо-шамычлан черетан гуманитар грузым колтеныт. Шукерте огыл тыгай полыш марий кундемын шочшыжо-влак деке миен шуын. Нине кадр-влакым мыланна гуманитар грузлан вуйын шогышо еҥ-влак пуэныт. Видеошто марий кундемын эргыже-влак. Нуно ремонт ротышто тыршат, нацист-влак деч утарыме кундемлаште ола да ял-влакым нӧлтат. Нуно Марий Элыш, шке лишылже-влаклан, поро кумылым ончыктышо-шамычлан кугу саламым колтат да тау мутым йоҥгалтарат.

Марий йылмым тунемме йодыш тачысе кечылан ик эн пӱсӧ. Тудым арален кодаш да вияҥдаш тӱрлӧ йӧн уло. Иктыже – марий йылме курс. Тышке марий йылмым тунемаш шонышо кажне еҥ ушнен кертеш. Кунам тудо тӱҥалеш? Кузе тушко ушнаш? Вашмут-влак черетан материалыште.

Калык кокласе кылым йоча годсек пеҥгыдемдат. «Российысе марий-влак» федерал калыкле тӱвыра автономий да Республикысе Марий тӱвыра рӱдерын проектше почеш республикыште калык кокласе йоча патриот слет почылтеш. Тушко тӱрлӧ калык гыч лекше йоча да самырык еҥым чумырат. У проект тений икымше гана илышыш шыҥдаралтеш. Слёт 21 августышто «Лесная сказка» санаторийыште почылтеш.

15 августышто археолог-влак шке профессионал пайремыштым палемдат. Иктышт ты корныш эше шогалыт веле, весышт ты пашалан ӱмырыштым пӧлекленыт. Мемнан съемочный группына Валериан Васильев лӱмеш йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институт пеленсе археолог-влак дене вашлийын. Могай сомылым шуктат да тачысе кечын ты аланыште могай паша виктаралтеш? Нине йодыш-влаклан вашмутым Лира Матвеева пален налын.

«Марий Эл ТВ»: Интервью с руководителем ТИЦ г. Йошкар-Олы Марией Ивановой. «Актуальное интервью» с Лирой Матвеевой.