Эколог-влак тургыжланат. Коронавирус инфекций шарлыме жапыште, чыланат маскым чият. Но шукыж годым, кучылтмеке,  тудым уремыште кышкат. А тиде - пӱртӱслан, поснак кайык-влаклан лӱдыкшым ышта. Кайык маскын кылыштыже пӱтыралтеш, коленат кертеш. Тидым шотышто налын, специалист-влак маскым кудалтыме дечын ончыч, тудын кылжым кӱрлаш темлат. Тыге пӱртӱсым да кайык-влакын илышыштым арален кертына. 

Марий Эл – экологий могырым ик эн яндар регион. Тыгодым ок кӱл верыште шӱкым Российын моло регионлаже семынак, мемнан кундемыштат, кышкат. Тидын нерген Россий пӱртӱс министерствын коллегийыштыже каҥашеныт. Тушко регион вуйлатыше Александр Евстифеев ушнен. Эртыше ийыште республикыште эколог-влак санкцийдыме шӱк кышкыме 71 верым шекланеныт, 61-жым кораҥденыт. Шӱк-куштыра дечын ик гектарат пеле кумдыкым эрыктыме. Эколог-влак пуртӱсым аралаш кулмӧ нерген ушештарат. 

«Тӱвыраште у» форум кум кече шуйна.  шанчызе, артист, тоштер пашаеҥ, туныктышо-влак тӱрлӧ площадкын пашашкыже ушнат. Форум очно, тыгак онлайн йӧн дене эрта. Дистанционно форумын пашашкыже Эстоний, Финляндий, Словакий, Москва гыч специалист-влак ушнат. МЭТР телеканал «Медиа-2020» секцийым вашлиеш. Тушко ушнышо-влак тӱшка увер йогынышто кризис жапыште виктарыме проект-влак дене палыме лийыт, тыгак россий кӱкшытысӧ практикымат шергалыт. 

«Тӱвыраште у» форумын пашаже икмыняр площадкыште эрта. Пайремлын тудым Г.Константинов лӱмеш руш драме театрыште почыныт. Уна-влакым регион вуйлатыше А.Евстифеев саламлен. Тыгак таче икмыняр секцийын пашаже-влак тӱҥалыныт. А тиде мутлан, тӱвыра да сымыктыш аланыште, образованийышке у йӧн-влакым пуртымаш,  калык-влак кокласе кыл шотышто паша, проект паша. 

 «Тӱвыраште у» форумын кокымшо кечынже, 17 декабрьыште, Республикысе курчак театрыште ремесленник-влакын форумышт лиеш. Тушко районла гыч кидмастар-влак чумыргат. Мастар-влакын пашаштым «Республикылан 100 ий» ончерыште ужын аклаш лиеш. Форумын тиде ужашыштыже «Калыкын чонжо» республикысе правительствын премийжым сулышо-влакым саламлат. Тыгак калык кидпаша усталык дене кылдалтше икмыняр конкурсым иктешлат. 

Республикын тӱҥ тоштержым олмыктен шуктымо дечын вара пайремлын почыныт. Тиде кечылаште «Тӱвыраште у» форум эрта. Тудын жапыште семинар, йыргешке ӱстел, вашлиймаш-влак лийыт. Тоштерым почмашке регион вуйлатыше Александр Евстифеев ушнен. Т.Евсеев лӱмеш тоштерыште диараме-влакым уэмденыт. Тушто чылаже 6 диараме уло, иктыже эн палыме - шордо-влак. Нуным реставратор-влак олмыктеныт,  пашам палыме сӱретче Сергей Таныгин виктарен. Ешарен кодаш лиеш, шордо-влак дене диарамылан тений 50 ий темын, тудым шке жапыштыже Саратов гыч мастар-влак ыштеныт. Тений Тимофей Евсеев лӱмеш тоштерлан 100 ий. Курымаш лӱмгечыжым республикын ик эн кугу да тӱҥ тоштерже уэмын вашлиеш.  Тоштерыште тыгак пӱртӱс дене кылдалтше экпозицийлан у сыным пуртеныт. Тушто мемнан кундемыште илыше кайык, янлык-влакын чучылышт дене палыме лияш йӧн уло, республикын ойыртемалтше пӱртӱсшымат ужын аклен кертына. 

Республикысе курчак театрыште – у паша. У Ий вашеш тыште Владимир Сутеевын «Ёлка» йомакше почеш «Снеговик-почтовик» постановкым ямдылат. Тудым сценышке лукташ «Культура малой родины» федерал партийный проект полшен. 

Спектакльым Екатеринбург ола гыч толшо команде ямдыла. Режиссер – Российын сулло артистше Евгений Сивко, сӱретче – Юлия Селаври, семым Кирилл Лехин возен. Нине постановщик-влакак мемнан дене 2018 ийыште «Снежная королева» спектакльым калык ончыко луктыныт.

Черетан паша – «Снеговик-почтовик». «Могай У Ий кож дечын посна?» - шоналтеныт йоча-влак да Йушто Кугызалан серышым возеныт. Вет эн мотор пушенгым юзо коча гына колтен кертеш. Тиде серышым Йӱштӧ Кугызалан намиен шукташ Лумэргылан ӱшаненыт. Тудо пайремлан кожым конден шукта мо? Могай чарак-влакым эрташыже логалеш? Тудлан кӧ полша? Чыла тидым постановкышто мастарын ончыктымо да оҥайын почын пуымо. «Снеговик-почтовик» спектакль весела муро, куштымаш, модышлан поян. Постановкын премьерыже 19 декабрьыште лиеш.

Марий савыктыш-влакын лукмо книга-влакым Удмуртийысе книга конкурсышто палемденыт. Тушто «Пётр Чайковскийын шочмо кундемыштыже талукын книгаже» конкурс эртен. «Эн сай сылнымут произведений» номинацйиыште икымше степенян диплом дене Марий книга савыктышын лукмо «Ӱжаран кугорно» ден «Россий ӱмбалне шонанпыл» антологий-влакым суапландареныт,  «Йоча да самырык- влаклан эн сай савыктыш» номинацийыште С.Д. Дмитриев ден С.С. Мустафинан «Йылме- влакым тунемына. «Сӱретлыман марла-рушла-англичанла мутер» книга тыгаяк дипломым налын. Конкурсыш Российысе 8 кундем гыч 129 савыктышым темлыме ыле.

У ий вашеш МЧС пиротехникым ужалыше кевытлашке рейд дене лектеш. Утарыше-влак кевытче-влак дене мутланат, лӱдыкшыдымылык правил нерген умылтарат. Пиротехнике шокшым пуышо прибор-влак дечын пел метр тораште лийшаш, тыгак кечыйол логалшаш огыл. У ий вашеш тыгай рейд-влак йӱлашке пуреныт.

Шке пашам тӱҥалше 17 предприниматель бизнес пашам вораҥдараш грантым сеҥен. Кодшо кечылаште нацпроект дене келшышын эртарыме «Популяризация предпринимательства» регионысо проектым иктешленыт. Кундемысе проект 14 ий гыч тӱҥалын, шке пашам тӱҥалше-влаклан полша. Участник-влак семинар, тренингым эртат, палыме амалкалче-влак дене вашлийыт. Тений проектышке кок тӱжем утла еҥ ушнен. Грант-влак конкурсышко 24 йодмаш пурен. Сеҥыше 17 процентым ойыреныт, нунын авторыштлан 100 тӱжем теҥге гыч грантым пуат. Бизнес-проект-влак конкурслан ик миллиоат 600 тӱжем утла теҥге ойыралтеш. 

Идалык тӱҥалтыш гыч республикыште илыше-влаклан корно правилым пудыртымылан 340 миллион теҥгем тӱлаш  штрафлан постановленийым пуэныт.  Тышечын утларакше-  86%  -  фото да видеофиксаций йӧн дене пеҥгыдемдалтыныт.11 тылзыште ГИБДД пашаеҥ-влаклан  505 тӱжем утла постановленийым возеныт. Ушештарен кодаш гын, автомашинам виктарыше але олашке корно правилым пудыртымылан штрафым 60 кечыште тӱлен шуктышаш. Вара административно мут кучаш шогалтат. Тунам штрафым кок пачаш шукырак тӱлаш логалеш.  Кугыжаныш автоинспекций ушештара - 11% штрафым жапыштыже тӱлен огытыл. 

Россий банк пандемий жапыште медицин пашаеҥ-влакын тыршымашыштым умылен, шергакан огыл металл гыч тыгыде оксам луктын. Марий Элышке тудо лишыл кечылаште толеш. Тыгыде оксам 5 миллион штукам луктыныт. Тудын ик могырыштыжо Российын кугыжаныш гербше, вес могырышто аралтыш костюмым чийыше ӱдырамаш да пӧръеҥ. Нуно медицин учреждений да вашкеполыш машина ончылно шогат.