Россий следствий комитетлан 10 ий. Республикыште тидлан пӧлеклалтше кугу пайрем погынымаш Марий Элысе следствий комитетыште лийын. Эпидемийлан кӧра, погынымашке чылан толын кертын огытыл, район-влак дене видеокыл полшымо дене вашлийыныт. Следственный комитетын следственный виктемыште тыршыше-влакым регион вуйлатыше Александр Евстифеев саламлен.
Республике виктер вуйлатышын икымше алмаштышыже Михаил Васютин школышто тунемше-влак коклаште эртаралтше «Большая перемена» конкурсын финалистше-влак дене вашлийын. Тиде кугу проект элыште кодшо ийын икымше гана эртен. Дистанционно эртыше этапышке мемнан республике гыч 1 тӱжемат 500 утла тунемше ушнен, 25 еҥ полуфиналышке лектын, финалышке коктын - Йошкар-Оласе 28 номеран лицей гыч Диана Москвина, да 15 номеран школ гыч Анастасия Исакова. Михаил Васютин тунемше-влакын ача-аваштлан Россий Президент администраций вуйлатышын икымше алмаштышыже Сергей Кириенко дене пеҥгыдемдыме таумутым кучыктен, а йоча-влак пӧлек дене палемдалтыныт.
Шернур да Курыкмарий районлам ыштымылан 100 ий. 2021 ий 15 январьыште Шернур контоным ыштыме нерген пунчал лектын. Районышто илыше-влакым Регион вуйлатыше Александр Евстифеев саламлен. Шернур кундем гыч калык элым арален, тиде районын шочшо-влакын лӱмышт республикын историйышкыже возалтын кодын. Пашаче еҥ-влакын тыршымашыштлан кора, муниципал образований вияҥеш.
2020 ийыште Шернур поселкышто «Чап монумент» у скверым ыштен шуктеныт. Кукнур кундемысе яллашке «канде тулым» пуртеныт. Кум ий жапыште 17 яллашке газ толын, пытартышыже Изи Пӱнчер. Сеҥымашын лӱмгече идалыкыштыже Кочанур, Кугу Шокшем, тыгак Изи Илешъялыште мемориал-влакым ыштеныт. Торешкӱвар ялыште корным, Лаж эҥер гоч кӱварым чоҥеныт. Зашижемье да Ананур яллаште фельдшер-акушер пункт-влакым нӧлтеныт.
Районын курымаш лӱмгечыжлан пайрем погынымаш кеҥежым, санитар правил-влак лушкымеке, лийшаш. Тыгодым Конаков лӱмеш тоштер-выставке комплексыште районын курымаш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше ончен почылтын, тӱвыра пашаеҥ-влакат онлайн конкурсым иктешленыт.
Тыгак республикысе эше ик районлан 100 ий. Тиде - Курыкмарий район. Кодшо ийын тиде районышто Йоласалаште вӱд пучым саемденыт. Микряк да Петухсола коклаште ик километрат 100 метр кужытан у корным ыштеныт. Тудлан 28 миллион теҥге ойыралтын.
Тений районышто газым пуртымо дене пашам тӱрыс шуктеныт. Макарсир, Цыганово яллашке «канде тул» толын. Кулаково селаште у хоккей площадкым ыштеныт. Тудым сайын волгалтарыме, тыгак информационный табло уло. Шарнымаш да чап идалык жапыште Картук селаште мемориалым, Емешево селаште обелискым, Кожважи ялыште Сеҥымаш паркым шотышко конденыт.
«Культурный вандализм». Грифон, кол, юзо сӱрет-влак. Ынде Йошкар-Олам эше ик арт-объект сылнештара. Монументалист-сӱретче Кирилл Романов рӱдоласе Комсомольский уремыште эше ик панном ыштен. Тиде-семӱзгар дене шоктышо музыкант. Кеҥежым сӱретче Изи Какшаныште кӱварын ужашыжым сграффито дене сылнештарен. Тушто колым ончыктен. Чавайн бульварыште египет миф гыч сфинксым, а театр кӱварыште кугу грифонын сӱретшым ыштен. Нине паша-влакым икмыняр ийлан палемдыме «Культурный вандализм» проект дене шуктат. Таче кечын сӱретче дечын тунемаш кумылан-влакат улыт. Тудо сграфитто да мозаикым погымаште мастарлык-класс-влакым эртара. Шошым у проектым илышышке пурташ шона.
Оралте леведышлаште ийсӱсым жапыштыже кораҥдыман. Уке гын, кугу штрафым пуэн кертыт. Марий Элын рӱдӧ олаштыже тидым тергат. Телым оралтылаште кечыште ийсӱс-влак лӱдыкшым ыштышаш огытыл. Юридический лица-влаклан штраф 60 гыч 100 тӱжем теҥге марте, граждан-влаклан 2 гыч 3 тӱжем теҥге марте, должостной лица-влаклан 10 гыч 30 тӱжем теҥге марте. Улшо правил-влак кузе шукталтыт, Мэрийын тергыше пӧлкаже эскера. Пудыртышо-влаклан протоколым возат, тудым административный комиссий онча.
Уста, тазалык дене эмганен вияҥше йоча-влак коклаште инклюзивный усталык фестиваль лийын. Тудым ынде икмыняр ий «Лира» йоча сымыктыш школ Бауман лицей дене пырля эртара. «Руки сердечное тепло» фестиваль тений «Культура» нацпроект дене келшышын, дистанционно эртен. Тушко 130 утла йодмаш пурен, 250 утла еҥ конкурсышто шке усталыкшым икмыняр номинаций дене ончыктен. Тиде мурымаш, семӱзгар дене шоктымаш, хореографий, сӱрет сымыктыш, кидпаша усталык, фотосымыктыш, сылнымутым лудмаш. Фестивальышке йодмаш-влак Марий Эл гыч веле огыл, тыгак Чуваший, Татарстан республикыла, Самара ола гыч пуреныт. Фестивальын гран-при дене Чебоксар ола гыч «Ялкын» татар калык муро ансамбль палемдалтын. Самырык сӱретче да фотохудожник-влакын пашаштым выставкыште ончыктат, гала-концертым онлайн-йӧн дене эртарат.
Марий Элыште кугу опытан журналист-влак дене иктӧр печать кечын йоча-влакым саламленыт. «Кипяток» йоча газет тӱвыра министерстве да «Марийская правда» газет редакций дене пырля Марий Эл Республикын 100 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше конкурсым иктешлен. Тудо «Мый Марий Элыште илем да тидын дене кугешнем» маналтеш. Жюрин еҥже-влак критерийлан келшыше 22 паша гыч куд сеҥышым ойыреныт. Йоча-влак сочиненийым возеныт, видеоролик-шамычым ямдыленыт. Эн сай пашам ойыраш моткоч неле лийын. Тунемше-влак видеош але кагазыш уло шӱм-чоныштым да эн поро шижмашыштым пыштеныт. Самырык журналист-влак кундемын моторлыкшо, пӱрымашыже, историйже нерген шонкаленыт. Комиссийыште палемдат, паша-влак моткоч оҥай да сылне улыт, тунемше-влак темым тӱрлӧ шӧрын гыч почын пуэныт. Сеҥыше-влак радамыште Егор Петухов, София Сутягина, Наталия Номанова, Глеб Комелин, Лиза Титова. Мут толмашеш, ты конкурсыш «Ямде лий» газетын самырык корреспондентше-влакат ушненыт. Нунын коклаште Дима Веденькин, Эмилия Александрова да Егор Петухов.
Марий Элыште школышто тунемше-влакын Россий олимпиадын регионысо этапше тӱҥалын. Тушто 500 утла ӱдыр-рвезе шке уш-акылжым терга. Сеҥыше да кӱлеш баллым погышо-влак мемнан республикын чапшым Российысе этапыште аралаш тӱҥалыт. Француз йылме дене олимпиадым кум еҥ возен. Учстник-влакым туныктыш да шанче министрын алмаштышыже Нонна Борисовна Антоничева саламлен. Тений олимпиаде 22 предмет дене эрта. Тушко 9-11 класслаште тунемше-влак ушнат. Тенийысе эпидемиологический ситуаций олимпиадым эртарымашке изирак вашталтышым пуртен. Олимпиадым возышо-влак дистанцийым эскерат, икте-весе коклаште тораште шинчат, олимпиадым эртарыме верыште южым эрыктыше рециркулятор-влак улыт. Тыгак паша-влакым ончыктымаш, да шуко предмет дене аппеляций-влакым возымаш дистанционно, видео-конференц-связь йӧн дене эрта. Лишыл кечылаште литератур, руш йылме, информатике дене олимпиаде-влак лийыт. Интеллектуал таҥасымашым испан йылме дене олимпиаде мучашла.
Эмлымверышке план дене возаш кӱлеш гын, Covid-19-лан ПЦР-тестым ыштыман огыл. Декабрь мучаште Россий тазалыкаралтыш министерствын Приказше деке ешартышым пуртеныт. Тушто коронавирус инфекций дене черле-влаклан медицин полыш нерген возымо. Икымше, плановый госпитализаций дечын ончыч коронавируслан тестым ышташ огеш кӱл. Пациент-влакын ковидлан мазокым налаш огыт тӱҥал, тидыже медицин полышым писештара. Кокымшо, больнице гыч отрицательный ПЦР-тест дечын посна луктын кертыт. Тиде лабораторий-влакын пашаштым куштылемда. Пале лийын, коронавирус дене черле еҥ-влакын, эмлалтмекат, икмыняр арня, южгунам тылзе денат положительный тест лийын кертеш. Эше ик вашталтыш, гриппын кокла да неле формыжо дене, тыгак внебольничный пневмоний дене черле-влак кумылышт почеш эмлымверышке огыт кай гынат, лиеш. Тиде вашталтышым теве мо дене умылтарат. Южо еҥлан йочам да мӧҥгысӧ янлыкым нигӧ дене кодаш.
Февраль мучаш марте Марий Элыште коронавирус инфекций ваштареш 26 тӱжем дозо вакциным конден шуктат. Тидын нерген инфекцийым шижтарыме шотышто оперативный штабыште пале лийын. Таче кечын у вирус дечын вакцинацийым 19 медицин организацийыште ыштат, 805 еҥлан прививкым шынденыт. Республикышке 2 тӱжем дозо вакцине толын. Январь мучаш марте пневмоний дене черле-влакын ковид уло але уке палаш, КТ-рӱдерым ыштен шуктышаш улыт. Тушто черле-влакын диагнозыштым пеҥгыдемдат. Пытартыш кок арня жапыште медицин организацийышке логалше-влакын чотышт 4% шагалемын. Пытартыш суткаште республикыште 48 еҥын коронавирус инфекций пеҥгыдемдалтын, стационарлашке 98 еҥым пыштеныт, ик еҥ тиде черлан кӧра ӱмыр лугыч лийын.
