Росгвардий эртыше ийым иктешлен. 2020 ийыште регионысо МВД дене пырля Сеҥымашын 75-ше идалыкшылан пӧлеклалтше парадым, Конституцийышке ешартышым пуртымо кечын лӱдыкшыдымылыкым эскерен, у коронвирус инфекцийым шижтарыме шотышто профилактике пашам шуктен. Росгвардий пашаеҥ-влак чылаже 705 тӱрлӧ мероприятийлаште правил шукталтмым эскереныт.
Россий мучко, тыгодым Марий Элыштат коронавирус дечын тӱшка вакцинаций тӱҥалын. Марий Элыште коронавирус дечын прививкым 19 медицин оргнизаций-влак шындат. Тиде районысо эмлымвер-влак, Йошкар-Оласе поликлинике-шамыч, 1-ше номеран медсанчать да сарын ветеранже-влакым эмлыше госпиталь. Российыште таче кече марте кок вакцине регистрацийым эртен, лишыл жапыште эше иктым клинически терген шуктат.
Шереметев замокышто централизованный шокшым пуышо системым ыштеныт. Пытартыш кок ий тиде объектыште реставраций паша кая. Республикын 100 ийже вашеш замокын касвел могырыштыжо пашам шуктеныт, негызын гидроизоляцийым, тыгак шокшым пуышо системым тӧрленыт, южо вере окна блокым вашталтеныт. Тидлан 7 миллионат 500 тӱжем тенге ойыралтын. Кодшо ийын икымше пачашыште фоем тӧрленыт, куполым саемденыт, тыгак 2-шо пачашыште телымсе садым ыштеныт.
Республикысе район ден олалаште йочасад-влакым чоҥаш. Тыгай задачым регион вуйлатыше Александр Евстифеев шынден. Каныш кечылаште вуйлатыше Йошкар-олаште чоҥалтше але ачалыме верлаште лийын, совещанийым эртарен. Эн ончыч Сомбатхей микрорайонышто «Красная шапочка» йочасадын оралтыжым ончалын. Ончыч тушто «Росток» рӱдер лийын, кодшо ийын сентябрьыште тудо у верышке куснен. Кызыт тудын зданийжым йочасадлан келыштарат, кӧргӧ помещений-влакым тӧрлат, пищеблокым саемдат. Январь тылзыште тушко 75 икшыве толшаш.
Марий лингвист-программист-влак «Телеграм» мессенджерым марлашке кусарен шуктеныт. Тиде пашам Валериан Васильев лӱмеш шанче-шымлыше институтын пашаеҥже Андрей Чемышев Астрахань олаште илыше йолташыже Фёдор Алексеев дене пырля ыштеныт. Шке жапыште тыгак «Википедий» да «Вконтакте» социал кылым марлаҥденыт. Ынде «Телеграм» мессенджерым марий йылмышке кусарыме. Тыгак эше октябрь тылзыште Козьмодемьянск олаште илыше Любовь Ткаченко «Телеграм» мессенджерлан курыкмарий стикер-влакым келыштарен. Кызыт нунын дене ятыр еҥ пайдалана.
15 январьыште Марий калыкын поэтше Миклай Казаков шочын, тудын шочмыжлан 103 ий. Тудын лӱмжым Морко районысо Кӱчыкэҥер ялыште Казаков лӱмеш тоштерлан пуымо. Тудым Галина Клементьевна Сошина вуйлата. Тудо 25 ий уста поэтын илыш, усталыкшым шымла.
1918 ийыште шочшо изи Миклай ятыр нелылыкым ужын. Кушкын шумекыже сарыште лийын, нелын сусырген. Марий туныктыш институтым 1939 ийыште, Литератур институтым 1955 ийыште пытарен. "Ямде лий" газетыште журналист лийын. Илымыже годым 36 книга савыкталтын. Миклай Казаковлан Марий АССР-н калык поэтше чап лӱмым ик эн ончыч пуымо.
Кажне ийын поэтын шочмо кечынже шочмо велыштыже Казаков лудмаш эрта. Тудын пошкудыжо, «Муро сем» ансамбль поэтын почеламутшым, шарнымаш, родо-тукымжылан возымо серышыжым лудыт.
«Калык-Марий Элын поянлыкше». Тыгай лӱман фотовыставкым Сергей Чавайн лӱмеш книгагудышто аклаш лиеш. Тудым Марий Элын 100 ийже лӱмеш чумыреныт. Экспозицийын авторжо-влак – Денис ден Иван Речкинмыт. Нуно Марий Элыште палыме еҥ-влакын фотоштым ыштеныт, мер пашаеҥ, район вуйлатыше, ялозанлык пашаеҥ, композитор, поэт, артист, режиссер да молат. Фотовыставке книгагудын икымше да кокымшо пачашлаштыже пашам ышта. Ешарена, тиде фотоончерым Марий тиште кечын марий форумышто Шкетан лӱмеш марий кугыжаныш драме театрыште ончыктеныт.
«Православный инициативе» тӱнямбалсе кӱкшытан грант программе кышкарыште «Соработничество» фонд конкурсым увертарен. Тудо коронавирус пандемий жапыште шуко черым сеҥаш да тудым шижтараш полшышо организаций-влаклан виктаралтын. Тиде – Руш православий черкын епархийысе архиерейже да синодальный учрежденийже, федерал, регионысо, верысе самоуправленийын органже-влак, ресурс рӱдер, тыгак СМИ – тӱшка увер йогын. Конкурсын номинацийже-влак – «туныктымаш да воспитаний», «социальный служений да тазалыкаралтыш», «тӱвыра да канышым темлыше организаций-влак», «уверым шарыме паша».
Конкурсышко йодмаш-влакым 21 январь марте электрон адрес дене колтыман – правконкурс.мояроссия.рф. Сеҥыше-влакым 31 январьыште палемдат. Грантын кугытшо – 500 тӱжем теҥге марте.
Йошкар-Ола да кугорнылаште лумым эрыктымаште технике эреак пашам ышта. Рӱдӧ олаште ик эн ончыч кугорно-влакым эрыктат. Пытартыш кечылаште поранлан кӧра, ола урем гыч 39 тӱжем кубометр лумым луктыныт. Шуко пачеран пӧрт-влакын кудывечылаштышт пӧртвиктарыше компаний-влак тиде пашам шуктышаш улыт. Ушештарена, регион вуйлатыше Александр Евстифеев кодшо кечылаште ола уремым эрыктыме шотышто рӱдолан мэржылан колташ темлен. Пытартыш жапыште республикыште поранан игечым йӱштӧ алмашта. Шочмын да кушкыжмын республикыште уэш йӱштӧ лийшаш.
Коронавирус инфекций черым эмлыше врач Марий Элыште илыше-влакын йӱклымышт почеш эртыше идалыкын геройжо лийын. Тиде Йошкар-Оласе больницын тӱҥ врачын алмаштышыже-Лариса Бендер.
«Эртыше идалыкын геройжо» - Российын 47 регионжо гыч лӱддымӧ школьник, врач, туныктышо, волонтёр, ветеран-влак нерген 250 утла историйым каласкалыше проект. Проектыште Марий Эл гыч калыкын поснак пагалыме куд еҥым темленыт. Нунын радамыште художник Сергей Таныгин, врач – Лариса Бендер, волонтер – Сергей Козин, маскым ургышо амалкалче да молат. Йӱклымаш Марий Эл правительствын «Одноклассники» да «ВКонтакте» социальный сетьласе пабликыштыже эртен. Калыклан 2020 ийын геройжым ойырен налаш куштылгыжак лийын огыл, вет тыгай лӱмым кажне кандидат сулен. Эн шуко йӱкым Лариса Бендер поген. Тудын верч йӱклаш йодмо постышто калык лӱддымӧ врач нерген шуко поро да тауштымо мутым возен.
